Kurumlar Vergisi Kanunu 5/1-(e) Maddesi

Kapsam:

• Kurumların en az iki tam yıl süreyle aktiflerinde bulunan şu kıymetlerin satışından elde edilen kazançların bir kısmı, istisna kazanç olarak kurumlar vergisinden muaf tutulmuştur:

  • İştirak hisseleri,

  • Kurucu senetleri,

  • İntifa senetleri,

  • Rüçhan hakları,

  • Yatırım fonlarının katılma payları (belirli şartlarla).

İstisnanın Koşulları

1. İki Tam Yıl Aktifte Bulunma:

   • Satışı gerçekleştirilen kıymetlerin kurumun aktifinde en az iki tam yıl süreyle bulunması gerekmektedir.

   • Örneğin, 1 Ocak 2020 tarihinde alınmış bir iştirak hissesi, ancak 2 Ocak 2022 tarihinden itibaren satıldığında bu istisnadan yararlanabilir.

2. Satış Kazancının Özel Fon Hesabında Tutulması:

   • İstisnadan yararlanılabilmesi için satış kazancının istisnaya konu edilen kısmı, satışın yapıldığı yılı izleyen beşinci yılın sonuna kadar pasifte özel bir fon hesabında tutulmalıdır.

   • Fon hesabında tutulan kazancın durumu:

     • Sermayeye ilave dışında başka bir hesaba aktarılmamalı,

     • İşletmeden çekilmemeli veya ortaklara dağıtılmamalıdır.

   • Aksi durumlarda, daha önce uygulanmayan vergiler ziyaa uğramış sayılır.

3. Satış Bedelinin Tahsil Şartı:

   • Satış bedeli, satışın yapıldığı yılı takip eden ikinci takvim yılının sonuna kadar tahsil edilmelidir.

   • Tahsil edilmeyen bedellere isabet eden kazançlar, istisnadan çıkarılır ve vergi tahakkuk ettirilir.

4. Menkul Kıymet Ticareti veya Ticari Faaliyet Kapsamı Dışında Olma:

   • İstisnaya konu edilen kıymetler, kurumun esas ticari faaliyetinin bir parçası olmamalıdır.

   • Örneğin, taşınmaz ticareti yapan bir kurumun bu ticari faaliyetiyle bağlantılı taşınmaz satışları, istisna kapsamına alınmaz.

Değişiklikler ve Tarihsel Süreç

1. 7061 Sayılı Kanun (2017):

   • 28/11/2017 tarihli değişiklik ile taşınmaz satış kazançlarının istisna oranı %75’ten %50’ye düşürülmüştür. Bu oran yalnızca taşınmaz satışları için geçerlidir.

   • İştirak hisseleri, kurucu ve intifa senetleri ile rüçhan hakları için istisna oranı %75 olarak devam etmektedir.

2. 7456 Sayılı Kanun (2023):

   • 15/07/2023 tarihinden itibaren, taşınmaz satış kazançlarına yönelik istisna tamamen kaldırılmıştır.

   • Ancak, bu tarihten önce kurum aktifinde bulunan taşınmazların satışı için, geçici olarak istisna oranı %25 olarak belirlenmiştir (Kurumlar Vergisi Kanunu Geçici Madde 16).

3. Geçmiş Dönemler İçin İstisna:

   • Kurumlar Vergisi Kanunu'nun yürürlüğe girdiği 21/6/2006 tarihinden önce yapılan işlemlerde, mülga 5422 sayılı Kanunun istisna hükümleri uygulanır.

   Özet

   1. Taşınmazlar:

      • İstisna 15 Temmuz 2023 itibarıyla kaldırılmıştır.

      • 15 Temmuz 2023’ten önce aktifte bulunan taşınmazlar için istisna oranı %25’tir.

   2. İştirak Hisseleri, Kurucu ve İntifa Senetleri, Rüçhan Hakları:

      • İstisna oranı %75’tir.

      • En az iki tam yıl aktifte bulunma şartı geçerlidir.

   3. Satış Bedelinin Tahsil Süresi:

      • İki yıl içinde tahsil edilmesi gerekmektedir. Aksi takdirde, istisna hakkı kaybedilir.

   4. Fon Hesabında Tutulma:

      • Kazanç, satışın yapıldığı dönemde fon hesabına alınmalı ve beş yıl süreyle muhafaza edilmelidir.